“Het gebeurt regelmatig dat een kind ineens mee gaat doen met een les terwijl hij dat anders nooit doet. Die verrassingsmomentjes zijn heel speciaal.” Rob van Leeuwen
De Rafael en creatief partner Cultuuronderwijs Utrecht werken samen aan het verankeren van kunsteducatie in het onderwijs. Bij het ontplooien en verankeren van kunsteducatie in het onderwijs is de rol van de leerkracht essentieel. Rob van Leeuwen is groepsleerkracht, theaterdocent en cultuurcoördinator op de Rafael, een school voor zeer moeilijk lerende kinderen. Hij vertelt over de samenwerking.
‘Op onze school ligt de focus op podiumkunsten: drama, dans en muziek. Voor de kinderen op onze school bieden die de beste ingangen. Media, erfgoed of fotografie zijn wat abstracter, terwijl de ervaring voor hen vooral geen ver van hun bed show moet zijn. En een museumbezoek of theatervoorstelling op locatie is al snel een te intensieve ervaring en een logistieke uitdaging. Daarom brengen wij cultuur op school naar de kinderen toe.
Programma op maat
Voor de kinderen op de Rafael is het belangrijk dat het programma aansluit bij hun vermogens. Herkenbaarheid en voorspelbaarheid is daarbij belangrijk. Daarom werkt Rob altijd met een theaterkist waar de materialen inzitten. Zijn muziekcollega en de docenten van Cultuuronderwijs Utrecht werken met een koffer en de collega beeldend draagt altijd een blouse met verfspatten.
Rob vertelt dat de peuterbelevingen van Cultuuronderwijs Utrecht erg aanslaan: ‘Dat is een mix van voorstelling, nadoen en interactieve beleving. Geen standaardlessen, maar echt op maat gemaakte programma’s. De basisles wordt aangepast aan iedere groep. Zo sluit het precies aan bij de verschillende groepen die wij op school hebben. De ene groep kan meer zelf initiatief nemen, een andere groep heeft meer herhaling nodig.
Wij hebben drie docenten van Cultuuronderwijs Utrecht die vaak terug komen. Zij krijgen van ons natuurlijk achtergrondinformatie over de behoeftes van de groep, maar houden ruimte voor hun eigen creatieve invulling. Het samenspel met de groepsleiding is daarbij erg belangrijk, die doet altijd mee. Dat is natuurlijk allereerst heel leuk en het helpt de kinderen enorm. Daardoor kan de docent zich volledig richten op de groep.’
Plezier als leidraad
‘Bij de lessen staat het plezier van de kinderen voorop. Iets leren is niet het hoofddoel. Wel zie je heel duidelijk dat de lessen iets kunnen triggeren bij de kinderen. De één reageert sterk op de outfit die ik aan heb en die bijvoorbeeld past bij het thema, de ander ziet een doekje dat ik uit de theaterkist tevoorschijn haal en wil daar gelijk zelf mee aan de slag. Zo kan ieder kind de les op zijn eigen manier beleven.’
Verankering in het onderwijs
‘Nu we enkele jaren bezig zijn worden de lessen steeds meer verankerd in ons onderwijs. We werken nu met vaste tijden op het rooster voor de creatieve lessen zodat het echt ingebed is in de week. Doordat de docenten van Cultuuronderwijs Utrecht al langere tijd bij ons komen zijn zij goed ingespeeld op onze school en begrijpen ze goed wat onze kinderen nodig hebben.’
Kleine en grote stappen
Hoewel sommige stapjes klein lijken, zijn het voor de kinderen op de Rafael soms grote stappen die zij door de lessen nemen. Rob vertelt: ‘Het gebeurt regelmatig dat een kind ineens mee gaat doen met een les terwijl hij dat anders nooit doet. Die verrassingsmomentjes zijn heel speciaal. Bijvoorbeeld een jongen met autisme die tijdens de muziekles alleen heen en weer wiegt, maar nadat het klaponderdeel net voorbij is ineens begint te klappen. Het was dus toch helemaal bij hem binnen gekomen. Zelf herinner ik me dat ik lessen gaf in de aula in ons gebouw. Voor een jongen uit een klas was het erg spannend om naar de aula te moeten gaan in plaats van in het vertrouwde lokaal te blijven. De groep probeerde het toch en hij bleef kijken en was zo toch betrokken. De volgende les kwam hij ineens bij de groep, pakte iets op en ging weer terug naar zijn plek. De derde les liep hij mee met de groep en deed de eerste tien minuten mee. Na de zomervakantie deed hij helemaal mee met de les. Het zijn kleine stapjes, maar grote resultaten.’
Toekomst
‘Voor de toekomst blijft het leren van elkaar erg belangrijk. Ik leer ervan om bij de lessen van Cultuuronderwijs Utrecht aanwezig te zijn en zij bij die van mij. Daarnaast is het heel fijn dat er sinds twee jaar naast mijzelf als theaterdocent ook een muziekdocent en sinds kort een docent beeldend is. Dat het culturele team zo gegroeid is, laat zien dat onze school zich sterk maakt voor cultuuronderwijs en zich er volop voor inzet.’
